Viktimoloji Ödev Part 4-Hazırlayan:Can Sidar Mengüç

Kişilik Faktörleri
Kişilik faktörlerinin bilinmesi de suçu önlemede önemlidir.Suçu önleme görevi yapan polis şubesi,örneğin gençler arasındaki sosyal uyumsuzluk olaylarını belirlemek zorundadır.Bunlar serserice,asalak bir yaşam,sosyal ve anti sosyal gruplara mensubiyet,yıkıcı davranışlar vs şeklinde ortaya çıkan ve suçluluğu önceden haber veren semptomlardır.
Kanaatimizce polisin görevi,yalnızca bu faktörleri belirlemekle sınırlıdır.Polis bunu yaparken insan haklarına müdahalede bulunamaz.Örneğin gizli dinleme,mektupları kontrol etme gibi metotları kullanamaz.Kışkırtıcı ajanlarla,suç işleme eğiliminde olup da henüz suç işlememiş kişilerin suç işlemesine yol açamaz.Mesela orta öğrenim çağındaki gençlerin suç işlenebilecek ortamdan uzaklaştırılmasına gerek duyulduğu hallerde,polisin bu kişilere doğrudan doğruya müdahale etmesi bu gençlerde tepkiye ve psikolojik yapılarında bozukluğa,hatta suçluluğa neden olabilir.Nitekim toplumsal tepli teorisine göre polis merkezine götürülmüş gençlerin %41.9 'unun iki veya daha fazla kez tekrar geldikleri saptanmıştır.Böyle durumlarda okul yetkilileri,psikologlar ya da o yörenin saygın ve sevilen bir büyüğünün nasihatleri çok daha yararlı olacaktır.

Tehlikeli Suç Öncesi Durumundaki Kişiler
Henüz suç işlemedikleri halde işleyebileceklerine ilişkin belirtiler gösteren kişilere acaba olası mağdurları korumak uğruna müdahele edilebilir mi?Bireyin önemli bir suç işlemek üzere olması durumunda devlet buna müdahale edebilir mi?Örneğin İsviçre'de bu durumdaki kişilerden önleyici kefalet alınmakta,belirli bir süre içinde suç işledikleri taktirde bu devlete kalmaktadır.Bu meblağın,mağdurların kayıplarının karşılanacağı bir fonda toplanmasının günümüz anlayışıyla daha bağdaşabileceği kanısındayız.Polisin bu durumdaki kişilere müdahale edebilmesi için bazı dış işaretlere gerek bulunduğu,bu kriterlerin mutlaka yasalarda yer alması gerektiği ve polisin yetkilerinin yine yasa ile belirlenmesi gerektiği aksi halde cezalandırılabilir bir fiili henüz işlememiş kişilere müdahale etmenin söz konusu olacağı söylenmiştir.


Polisin Suçu Önleme Faaliyetleri
a)Halkla Temas Kurma
b)Halkın Ulaşabileceği Yerde Olma
c)Halkla Karşılaşmak Üzere Dışarıya Çıkma
d)Devriye Çıkarma
e)Korunacak Malları Olanlara Yol Gösterme
f)Halkın İşbirliğini İsteme
g)Sıkıntıda Olan Kişilere Yardım Etme
Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'nun 1.maddesinin 2.fıkrasında polisin ''Yardım isteyenlere,yardıma muhtaç çocuk,alil ve acizlere muavenet'' edeceği hükmü ile polisin yardım görevi önemle belirtilmiştir.
Evsiz,terk edilmiş kişiler,sokakta kalmış hastalar veya bakacak kimsesi olmayan yaşlı kişiler ve kimsesiz kaybolmuş çocukları,sıkıntıda olan kişiler diye gruplandırabiliriz.Bu kişilerin ortak yanı zarar görmeye açık olmaları nedeniyle korunmaya muhtaç olmalarıdır.Yaşlı kişilerin suç kurbanı olma riskleri incelendiğinde bunların şiddet suçlarına en açık kişiler olduğu iddia edilmektedir.Sosyal yaşam içinde yalnızlığa itilen yaşlıların içinde bulundukları her an suç kurbanı olma korkusu ve çaresizlik sendromu,polisin bu yal grubundaki insanlara özel bir özen göstermesini gerektirmektedir.Polisin yaşlı insanlarla ilgili suçu önleme faaliyetleri bunların özel evlere,yardım kuruluşlarına ve hastanelere yerleştirilmesi şeklinde olabilir.Hatta polis kendisi bu tür bir yardım kuruluşu kurabilir.Amerika Birleşik Devletlerinde polisin bu tür girişimleri bulunmaktadır örneğin polis,devletin ve sosyal hizmetler görevlilerin katkılarıyla tedavi evleri kurmuştur.
Terkedilmiş yada evden kaçmış çocuklara yardımda da polisin sıkıntıda bulunan kişilere yardım programının bir bölümüdür.
Öte yandan,polis,anne ve babalarıyla beraber yaşayan çocuklara gerekli gördüğü durumlarda müdahale etmeli ve çocukların yaşam şekillerinin iyileştirilmesi için uyarılarda bulunmalıdır.
Suç mağduru olma riskini taşıyan bazı kişilere de polisin yardımı gereklidir.Araç kullanamayacak kadar alkol almış sürücüleri evlerine ulaştırmak ve sokakta hastalanan kişileri güvenli bir yere,gerekiyorsa hastaneye taşımak da polisin bu tür faaliyetleri arasında yer almaktadır.
Mağdurda Suç Sonrası Oluşabilecek Hastalıklar ve Sendromlar Belirtiler
Suç anında veya suçun öğrenilmesinden sonra mağdurlarda pek çok fiziksel reaksiyon ortaya çıkabilir.Örneğin adrenalin çok yükselir,kalp atışlarında hızlanma,aşırı hızlı soluk alıp verme,titreme ağlama,duygu kaybu yada duygularda artma,donma ya da olayları ağırlaştırılmış şekilde yaşama ağızda kuruma olur.Bunların hepsi derhal değil tehlike geçtikten sonra ya da suça ilişkin anılar hatırlandıkça ortaya çıkabilir.

Stres yaratan olaylardan sonra kişiler duruma uyum reaksiyonu ile cevap verirler.Suç da mağdurlarda strese yol açan bir olaydır.Nitekim bu duruma travma sonrası stres bozukluğu,post travmatik stres bozuklukları ve aküt stres reaksiyonları olarak görülürler.Aküt stres bozukluğu,daha önce hiçbir psikiyatrik bozukluğu olmayan bir kişide ani ve yoğun stresörlere bir tepki olarak hemen ortaya çıkan ve kısa süre devam eden cevaplardır.Bir kaç saat ile üç gün arasında sürebilmektedir.Travma sonrası stres bozukluğu ise daha uzun süren tepki ve belirtilerin bütününe verilen addır.Stres sonrası mağdurlarda fiziksel travmalar ,yani bedensel arızalar oluşabileceği gibi nöropskiyatrik hastalıklar da görülebilir. Bir olay sonrası ortaya çıkan psikolojik arızalar psikolojik travma ya da fiziksel saldırılar sonucunda ortaya çıkabilecek strüktürel lezyonlara bağlı psikolojik komplikasyonlardır. Aslında strese yol açan olaya karşı oluşan tepki her zaman anormal olmayabilir.